Công ty Luật TNHH PT xin đưa ra quan điểm tư vấn về vấn đề này như sau:
Căn cứ pháp lý
Khái niệm hòa giải tranh chấp đất đai
Hòa giải tranh chấp đất đai là quá trình mà các bên liên quan tự nguyện tham gia để tìm kiếm một giải pháp chung và thỏa đáng cho tranh chấp dưới sự hỗ trợ của một người hòa giải. Người hòa giải đóng vai trò trung gian, giúp các bên thương lượng và đạt được thỏa thuận thông qua việc đối thoại và hỗ trợ giải quyết các vấn đề mâu thuẫn một cách công bằng và hợp lý. Khái niệm này nhấn mạnh tính tự nguyện và chủ động của các bên trong việc tìm kiếm giải pháp, với sự dẫn dắt và hỗ trợ của người hòa giải.
Mục tiêu của hòa giải tranh chấp đất đai là giải quyết mâu thuẫn một cách hòa bình và dân chủ, giúp các bên đạt được thỏa thuận mà không cần phải nhờ đến quyết định của Tòa án. Việc hòa giải không chỉ giúp giải quyết các tranh chấp một cách nhanh chóng và hiệu quả mà còn góp phần giảm tải công việc cho Tòa án, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống pháp lý. Hòa giải cũng giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho các bên liên quan, vì quá trình này thường diễn ra nhanh chóng hơn so với các thủ tục tố tụng tại Tòa án, đồng thời giảm bớt các chi phí pháp lý và tranh chấp kéo dài.
Như vậy, hòa giải tranh chấp đất đai là một phương thức hiệu quả và thực tiễn để giải quyết các mâu thuẫn về đất đai, giúp các bên đạt được thỏa thuận đồng thuận và tiết kiệm tài nguyên xã hội. Quy trình hòa giải mang lại nhiều lợi ích không chỉ cho các bên liên quan mà còn cho hệ thống pháp lý và cộng đồng xã hội.
Thẩm quyền hòa giải
Theo quy định tại Điều 235 của Luật Đất đai 2024, Ủy ban nhân dân cấp xã được xác định là cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết hòa giải tranh chấp đất đai tại cấp cơ sở. Vai trò của Ủy ban nhân dân cấp xã trong việc hòa giải là cực kỳ quan trọng, vì đây là cơ quan gần gũi và nắm bắt rõ nhất các vấn đề tranh chấp xảy ra tại địa phương. Họ có khả năng thực hiện hòa giải nhanh chóng và hiệu quả nhờ vào sự hiểu biết sâu sắc về tình hình thực tế và nhu cầu của cộng đồng. Quy định này giúp đảm bảo rằng các tranh chấp đất đai ở cấp cơ sở được giải quyết một cách thuận lợi và gần gũi với người dân.
Tuy nhiên, đối với các địa bàn không thành lập đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện, việc hòa giải tranh chấp đất đai sẽ không được tiến hành. Trong những khu vực này, do không có cơ quan cấp xã để thực hiện hòa giải, nên việc giải quyết tranh chấp đất đai có thể phải chuyển sang các cơ quan cấp huyện hoặc các cơ quan khác có thẩm quyền theo quy định. Điều này thể hiện sự phân cấp rõ ràng trong hệ thống pháp lý, nhằm đảm bảo rằng các cơ quan phù hợp sẽ tiếp nhận và giải quyết tranh chấp một cách hợp lý.
Tóm lại, thẩm quyền hòa giải tranh chấp đất đai theo Luật Đất đai 2024 chủ yếu thuộc về Ủy ban nhân dân cấp xã, với một số điều kiện và phân cấp cụ thể cho các trường hợp không có đơn vị hành chính cấp xã hoặc liên quan đến thương mại. Điều này không chỉ tạo ra một cơ chế giải quyết tranh chấp phù hợp với từng cấp địa phương mà còn đảm bảo sự phân định rõ ràng trong các tình huống tranh chấp khác nhau.
Thủ tục hòa giải
Căn cứ vào Điều 105 Nghị định 102/2024/NĐ-CP quy định như sau:
– Bước 1: Nộp đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai đến cơ quan có thẩm quyền
– Bước 2: Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản cho các bên tranh chấp đất đai và Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai nơi có đất tranh chấp về việc thụ lý đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai, trường hợp không thụ lý thì phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do
Thời gian thông báo là 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn.
– Bước 3: Ủy ban nhân dân xã tiến hành thẩm tra, xác minh nguyên nhân phát sinh tranh chấp, thu thập giấy tờ, tài liệu có liên quan do các bên cung cấp về nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất và hiện trạng sử dụng đất;
– Bước 4: Ủy ban nhân dân xã thành lập Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai
Hội đồng hòa giải bao gồm:
+ Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã là Chủ tịch Hội đồng
+ Đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã
+ Công chức làm công tác địa chính
+ Người sinh sống lâu năm biết rõ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đối với thửa đất tranh chấp (nếu có)
– Bước 5: Tổ chức cuộc họp hòa giải có sự tham gia của các bên tranh chấp, thành viên Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Việc hòa giải chỉ được tiến hành khi các bên tranh chấp đều có mặt. Trường hợp một trong các bên tranh chấp vắng mặt đến lần thứ hai thì được coi là việc hòa giải không thành.
– Bước 6: Kết quả hòa giải tranh chấp đất đai phải được lập thành biên bản có chữ ký của Chủ tịch Hội đồng, các bên tranh chấp và gửi ngay cho các bên tranh chấp, đồng thời lưu tại Ủy ban nhân dân cấp xã.
– Bước 7: Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày lập biên bản hòa giải thành mà các bên tranh chấp có ý kiến bằng văn bản khác với nội dung đã thống nhất trong biên bản hòa giải thành thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức lại cuộc họp Hội đồng hòa giải để xem xét, giải quyết đối với ý kiến bổ sung và phải lập biên bản hòa giải thành hoặc không thành.
Việc hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân dân cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 30 ngày kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai.
Vai trò của người hòa giải
Người hòa giải đóng vai trò then chốt trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai, với nhiệm vụ chính là hỗ trợ các bên liên quan trong việc hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình. Khi tham gia hòa giải, các bên có thể gặp khó khăn trong việc nhận thức đầy đủ các quy định pháp luật hoặc hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình. Người hòa giải, với kiến thức pháp lý chuyên môn và kinh nghiệm, giúp các bên làm rõ các vấn đề pháp lý liên quan, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm kiếm giải pháp hợp lý và công bằng. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp các bên nắm bắt thông tin chính xác mà còn tăng cường khả năng đưa ra các quyết định dựa trên cơ sở pháp lý vững chắc.
Một trong những vai trò quan trọng khác của người hòa giải là tìm kiếm tiếng nói chung và đề xuất các giải pháp hòa giải. Trong quá trình hòa giải, người hòa giải phải làm việc với tất cả các bên để hiểu rõ những mâu thuẫn và nhu cầu của từng bên, từ đó đưa ra các đề xuất giải pháp có thể giải quyết tranh chấp một cách công bằng và hiệu quả. Người hòa giải cần phải giữ vai trò trung lập và không thiên lệch, đồng thời khuyến khích các bên thể hiện ý kiến và mong muốn của mình một cách rõ ràng. Việc đề xuất các giải pháp hòa giải phù hợp giúp các bên đạt được thỏa thuận mà không cần phải nhờ đến sự can thiệp của hệ thống Tòa án, từ đó giải quyết tranh chấp một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Cuối cùng, người hòa giải còn có nhiệm vụ lập biên bản hòa giải, ghi nhận kết quả hòa giải đã đạt được. Biên bản hòa giải là tài liệu chính thức xác nhận các thỏa thuận và cam kết của các bên liên quan sau khi quá trình hòa giải kết thúc. Biên bản này không chỉ là bằng chứng về sự đồng thuận của các bên mà còn có giá trị pháp lý, giúp các bên dễ dàng thực hiện và tuân thủ các thỏa thuận đã đạt được. Việc lập biên bản hòa giải đảm bảo rằng các thỏa thuận không chỉ được ghi nhận một cách chính thức mà còn giúp các bên có cơ sở pháp lý để giải quyết các tranh chấp trong tương lai nếu cần thiết.
Như vậy, vai trò của người hòa giải là hết sức quan trọng trong việc hỗ trợ các bên hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ, tìm kiếm giải pháp chung và lập biên bản ghi nhận kết quả hòa giải. Sự đóng góp của người hòa giải không chỉ giúp giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả mà còn bảo đảm tính công bằng và hợp pháp trong quá trình giải quyết mâu thuẫn về đất đai.
Hòa giải đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết tranh chấp đất đai, cung cấp một phương thức hiệu quả để các bên đạt được thỏa thuận mà không cần đến sự can thiệp của Tòa án. Ưu điểm nổi bật của hòa giải bao gồm khả năng giải quyết tranh chấp nhanh chóng, tiết kiệm chi phí và thời gian, đồng thời đảm bảo sự hòa hợp trong cộng đồng. Quy trình hòa giải giúp các bên liên quan tiếp cận giải pháp hợp lý và công bằng, đồng thời duy trì mối quan hệ tốt đẹp giữa các bên. Vì vậy, khuyến khích các bên có tranh chấp nên lựa chọn hòa giải như một phương án ưu tiên để giải quyết mâu thuẫn, từ đó góp phần xây dựng một xã hội công bằng và hài hòa hơn.
Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi về chủ đề Quy định hòa giải tranh chấp đất đai theo Luật Đất đai 2024
Mọi vướng mắc bạn vui lòng trao đổi trực tiếp với bộ phận luật sư tư vấn pháp luật hoặc gửi qua email để nhận được sự tư vấn, hỗ trợ từ Công ty Luật PT.
CÔNG TY LUẬT PT
Rất mong nhận được sự hợp tác cùng Quý khách hàng!
Xin trân trọng cảm ơn!
